نورالژی تری ژمینال چیست و علت ابتلا به آن؟

عصب تری ژمینال (عصب سه قلو) یکی از اعصاب دوازده گانه داخل مغز است که می‌توان آن را بزرگترین عصب مغزی نامید. این عصب بخش‌های حسی و حرکتی را دربرگرفته و مهم‌ترین عامل جهت عصب رسانی به صورت و اعضای آن ‌است. منشأ حرکت این عصب از جمجمه ‌است. نورالژی عصب سه قلو یا همان نورالژی تری ژمینال، یکی از شایع‌ترین دردهایی است که در افراد اتفاق افتاده و در ناحیه سر و صورت به شدت تأثیرگذار خواهد بود.

این بیماری در بین افراد تقریباً شایع بوده و علائم مختلفی نیز از خود نشان می‌دهد و درد آن یکی از طاقت فرسا‌ترین دردها شناخته شده است. درد نورالژی عصب تری ژمینال به صورت ناگهانی شروع شده و هربار از نظر کیفیت، شدت و محل درگیری مشابه دفعه‌های قبل است. درد اغلب یک نیمه صورت و بیشتر قسمت‌های تحتانی صورت و فک را درگیر می‌کند؛ اما ممکن است گاهی روی نواحی اطراف بینی و بالای چشم هم اثر بگذارد. درد عصب تری ژمینال در هر سنی می‌تواند اتفاق بیفتد هرچند بیشتردر افراد بالای ۵۰ سال اتفاق می‌افتد و شیوع آن در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.

با پیشرفت علم از گذشته تا کنون، راه‌های درمانی بدون جراحی برای این بیماری در کلینیک درد ارائه شده است که بسیاری از آنها نتایج خوبی از جمله رفع کامل بیماری را به دنبال داشته‌اند. در ادامه راه‌های درمان این بیماری را بررسی خواهیم کرد.

علت ابتلا به نورالژی تری ژمینال

نورالژی تری ژمینال معمولاً به صورت خود به خود رخ می‌دهد؛ اما گاهی اوقات با ضربه به صورت یا مسائل دندانپزشکی ایجاد می‌گردد. این عارضه می‌تواند بر اثر مسئله‌ای که به عنوان فشرده سازی عروقی شناخته می‌شود، ایجاد گردد. با فشار دادن رگ خونی به عصب سه قلو، این حالت رخ می‌دهد. با گذشت زمان، ساییده شدن سرخرگ به عصب باعث از بین رفتن عایق (که میلین نام دارد) می‌شود و عصب، بدون پوشش و بسیار حساس خواهد شد. علائم ناشی از آن می‌تواند مشابه علائم ناشی از مشکلات دندانی باشد و گاهی اوقات افراد مبتلا نمی‌توانند علائم نورالژی تری ژمینال را از مشکلات دندانی تمیز دهند؛ به همین سبب در تلاش هستند تا برای کنترل درد، چندین روش دندانپزشکی را بررسی کنند.
از علل دیگری که باعث ایجاد علائم نورالژی تری ژمینال می‌گردد، بیماری ام اس یا تومور مغزی (در حالت‌های نادر) است. در همین حال، محققان در حال بررسی هستند که آیا نورالژی پس از هرپس (ناشی از زونا) می‌تواند با این بیماری مرتبط باشد یا خیر؛ چراکه بسیاری از بیماران حتی پس از درمان زونا ، اعلام کرده اند که هنوز از دردهای عصبی رنج می‌برند.

علائم نورالژی تری ژمینال

• علائم اصلی بیماری درد عصب سه قلو شامل حملات ناگهانی درد شدید در صورت است که ممکن است چند ثانیه تا حدوداً ۲ دقیقه طول بکشد.
• درد ناشی از این عارضه اغلب طاقت‌فرسا و شبیه شوک الکتریکی توصیف شده است.
• حملات می‌توانند به قدری شدید باشند که شما قادر به انجام کاری نباشید.
• بیماری اختلال عصب تری‌ژمینال معمولاً یک سمت صورت و در موارد نادر گرچه به صورت همزمان رخ نمی‌دهد؛ اما ممکن است هر دو سمت صورت را تحت تأثیر قرار دهد.
• درد می‌تواند در دندان‌ها، فک پایین، فک بالا، گونه‌ها و به ندرت در پیشانی و چشم احساس شود.
• هر چند حملات معمولاً به‌طور غیرقابل پیش بینی رخ می‌دهند؛ اما ممکن است حمله‌ای که قرار است اتفاق بیاقتد را احساس کنید.
• بعد از کاهش درد حاد اصلی ممکن است دچار درد خفیف یا احساس سوزش شوید. ممکن است در بین حملات، گرفتگی عضلات مستمر، درد یا حس سوزش داشته باشید.
• ممکن است به مدت چند روز، چند هفته یا چند ماه به‌طور منظم احساس درد کنید. برخی مواقع ممکن است این درد به‌طور کامل برطرف شده و به مدت چند ماه یا چند سال به سراغ شما نیاید. این دوره به بهبود بیماری معروف است.

تشخیص نورالژی تری ژمینال

آزمایشات رفلکس و البته لمس قسمت‌هایی از صورت، یکی از راه‌هایی است که پزشک متخصص می‌تواند به وجود این بیماری پی ببرد. این که کدام یکی از شاخه‌های عصب سه قلو تحت تأثیر قرار گرفته است، با همان لمس پزشک قابلیت تشخیص دارد. اگر بیماری و درد حاصل از آن کمی پیچیده‌تر باشد، پزشک عکس برداری MRI را تجویز خواهد کرد. به خصوص در زمان‌هایی که انواع تومورها ممکن است موجب این بیماری شده باشند، تصویر برداری توسط دستگاه‌های MRI از مغز فرد صورت‌ می‌گیرد تا تمامی اعصاب به خصوص عصب سه قلو در آن قابل مشاهده باشند.

درمان بدون جراحی نورالژی تری ژمینال در کلینیک درد

درمان دارویی

داروهای احتمالی که بر اساس شرایط بیمار تجویز می‌شود به شرح زیر است:

1. داروهای ضد تشنج
2. داروهای ضد افسردگی
3. شل کننده‌های عضلانی
4. سایر داروهای تزریقی مانند تزریق بوتاکس

سایر درمان‌ها

در صورتی که بیمار با هیچ یک از روش‌های ذکر شده بهبود پیدا نکند، از روش‌های مؤثرتری استفاده می‌کنند که این موارد به شرح زیر است:

• فشرده‌سازی با بالن
• ریزوتومی‌ گلیسرول
• رادیوفرکوئنسی
• رفع فشار میکروواسکولار

روش‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید همراه با دارو درمانی انجام دهید تا تأثیر بیشتری را از درمان شاهد باشید:

• یوگا
• مدیتیشن
• ورزش
• طب سوزنی
• تغذیه مناسب
• بیوفیدبک
• کایروپراکتیک

تسکین درد عصب سه قلو به روش خانگی

برخی از نکات خانگی نیز می‌تواند در تسکین درد این عارضه مؤثر باشد. معمولاً افراد با گرما دادن به محل آسیب دیده متوجه تسکین درد می‌شوند. برای گرما دادن به نقطه آسیب دیده می‌توانید یک بطری آب گرم یا کمپرس داغ را روی نقطه دردناک بگذارید. علاوه بر این می‌توانید دوش آب گرم نیز بگیرید.

درمان رادیوفرکوئنسی

یکی از بهترین روش‌های درمان و کنترل درد این بیماری، استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی است. متخصص درد می‌تواند با کمک دستگاه‌های تصویربرداری، نقاط درد را در بیمار شناسایی و درمان کند. RF صورت اغلب به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و بیمار می‌تواند همان روز به خانه برگردد.