تفاوت تنگی کانال و چسبندگی کانال نخاعی چیست؟

یکی از دلایل شایع درد کمر، تنگی کانال نخاعی و چسبندگی کانال نخاعی می باشد.۳۳ مهره‌ی تشکیل دهنده‌ ی ستون فقرات از نخاع محافظت کرده و شما را قادر به ایستادن و خم شدن می‌کنند. هر مهره با مهره بالایی توسط سه ساختمان به هم متصل می شود. یکی در جلو که دیسک نام دارد و دو ساختمان در عقب که فاست facet یا مفاصل مهره ها نام دارد. این ساختمان ها توسط لیگامان هایی محکم به هم متصل می شوند به طوری که ما می‌ توانیم به جلو و عقب و طرفین حرکت کنیم خم شویم بدون اینکه مهره های ما جا به جا شوند.

بنابراین بین هر دو مهره یک سوراخ وجود دارد که سوراخ بین مهره ای نامیده می‌شود و از داخل این سوراخ یک ریشه عصبی خارج شده که به اندام‌های تحتانی می رود و باعث حرکت عضلات می شود. در عده ای از افراد این فاست ها یا مفاصل های پشت مهره بیش از حد رشد می کنند و در نتیجه جا برای ریشه عصبی تنگ می شود که این بیماری را تنگی کانال نخاعی می گویند. تنگی کانال نخاعی یعنی سوراخ هایی که عصب از درون آنها خارج می شود، به دلایل نا معلومی تنگ میشود. این تنگ شدن کانال نخاعی باعث فشار روی عصب و در نتیجه ایجاد درد و بی حسی میشود که به قسمت تحتانی کمر، باسن و پاها کشیده می شود.

در چسبندگی کانال نخاعی نیز، مهره پنجم کمری و مهره اول خاجی از کنار به یکدیگر میچسبند. این چسبندگی میتواند از یک طرف یا دو طرف مهره ها باشد. گاهی ممکن است دیسک بین این دو مهره هم وجود نداشته باشد. نتیجه آن این است که این دو مهره به یکدیگر چسبیده اند و حرکتی نسبت به هم ندارند. این وضعیت در بسیاری از افراد جامعه وجود دارد و معمولاً مادرزادی است به این معنی که از بدو تولد وجود دارد. طبیعتاً با رشد قدی شیرخوار و کودک و فعالیتهای روزمره، نخاع تحت کشش قرار میگیرد. در واقع ستون فقرات رشد می کند و قد کودک اضافه میشود؛ اما نخاع امکان جا به جایی به سمت بالا با ستون فقرات را پیدا نمیکند. نتیجه این اتفاق، کشیده شدن نخاع و آسیب آن است.

علل تنگي کانال نخاعي

علت‌هاي احتمالی زیادی برای بروز تنگی کانال نخاع وجود دارد که مهم‌ ترین آنها عبارت است از:

• افزایش سن: به موازات پیر شدن بدن ما، لیگامنت‌ها (بافت‌های همبند محکم که استخوان‌های ستون فقرات یا مهره‌ها را به هم متصل می‌کنند) دچار کشیدگی و سفتی می‌شوند. همچنین ممکن است اسپورهایی (زائده‌های کوچک) بر روی استخوان‌های ستون فقرات به وجود بیاید و به داخل کانال نخاعی رشد کند. دیسک‌ها که نقش ضربه‌گیر بین مهره‌ها را دارند، شروع به سخت شدن و از دست دادن نرمی و ارتجاع ‌پذیری خود می‌کنند. مفاصل فاست (سطوح پهن بر روی هر مهره که در امتداد هم، محور اصلی ستون مهره‌ها را تشکیل می‌دهند) هم به تدریج آسیب‌پذیر و شکننده می‌شوند. همه این عوامل می‌توانند باعث تنگ شدن فضای موجود در کانال نخاعی شوند.
• آرتروز: دو نوع اصلی آرتروز که می‌تواند بر ستون فقرات تأثیر منفی داشته باشد، شامل استئوآرتروز و روماتیسم مفاصل می‌باشد.
• بیرون زدگی دیسک کمر : نیز می‌تواند باعث تنگی کانال نخاعی شود.
• وراثت و عوامل ژنتیکی: اگر اندازه کانال نخاعی از زمان تولد به صورت مادرزادی کوچک باشد، ممکن است که در سنین جوانی و نوجوانی به تدریج علائم عارضه تنگی کانال نخاعی شروع به پدیدار شدن نماید. ناهنجاری‌های ساختاری مادرزادی در مهره‌ها و ستون فقرات هم می‌تواند باعث تنگ شدن کانال نخاعی شود.
• ناپایداری ستون فقرات یا اسپوندیلولیستزیس : این عارضه هنگامی پیش می‌آید که یکی از مهره‌ها بر روی مهره زیرین خود به طرف جلو می‌لغزد و باعث تنگ شدن کانال نخاعی می‌شود.
• تومورهای ستون فقرات: رشد غیر طبیعی بافت‌های نرم ستون فقرات می‌تواند مستقیماً از طریق ایجاد التهاب و یا رشد بافت‌ها به داخل کانال نخاعی باعث تنگ شدن این کانال شود. زوائد بافتی همچنین می‌تواند منجر به اضمحلال استخوان (از دست رفتن بافت استخوان به خاطر فعالیت شدید بعضی از سلول‌های استخوانی) و یا دررفتگی استخوان مهره و نهایتاً به هم ریختن چارچوب حمایتی ستون فقرات شود.
• تروما (آسیب‌دیدگی): سوانح و آسیب‌دیدگی‌های ناحیه کمر می‌تواند باعث دررفتگی ستون مهره‌ها و کانال نخاعی شود و یا ترک خوردگی و شکستگی‌هایی را بر روی استخوان مهره‌ ها ایجاد کند که در آینده، بافت‌ های زائدی بر روی آنها رشد کرده و به داخل کانال نخاعی نفوذ می‌ کند.

علائم تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی می‌ تواند باعث بروز درد در ناحیه پایین کمر و پاها شود. این عارضه ممکن است باعث فشرده شدن اعصابی که قدرت و حس ماهیچه‌ های پاها را کنترل می‌کنند، شود. علائم دیگر این عارضه عبارت است از:

1. زمین خوردن مکرر و ناشی‌گری در انجام حرکات فیزیکی
2. احساس درد و ناراحتی در هنگام راه رفتن
3. بی‌ حسی، سوزن سوزن شدن، داغی یا سرد شدن پاها

افراد در معرض تنگی کانال نخاعی

خطر ابتلا به تنگی کانال نخاعی در موارد زیر افزایش خواهد یافت:

1. کم بودن قطر کانال نخاعی به طور مادرزادی
2. این عارضه در زنان بیشتر است.
3. فرد ۵۰ سال یا بیشتر سن داشته باشد.
4. فرد قبلاً جراحی، شکستگی یا جراحات ستون فقرات داشته باشد.

عوارض تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی در ناحیه‌ی کمر می‌توانند پاهای شما را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افتادگی کف پا. فشار بر روی اعصاب نخاعی باعث ضعف در عضلات کف پا شده و منجر به افتادگی کف پا به هنگام راه رفتن خواهد شد.
• سیاتیک. این مشکل باعث درد شدید و بی حسی در پاها شده و معمولاً هر بار یکی از پاهای شما را درگیر می‌کند.
• لنگش نوروژنیک. این عارضه باعث درد و بی حسی کمر یا پا به هنگام نشستن، ایستادن و یا خم کردن ستون فقرات به سمت عقب می‌شود.

تشخیص تنگی کانال نخاعی

اولین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی ، گرفتن شرح حال از بیمار است. اینگونه بیماران معمولاً علائم لنگش متناوب دارند. یعنی بیمار پس از مدتی راه رفتن دچار خستگی گزگز و خواب رفتگی و درد در اندام های تحتانی و کمر می شود. پس از چند دقیقه نشستن و استراحت کردن بهبود پیدا می‌کند و سپس به مسیر خود ادامه می دهد. در معاینه فیزیکی این بیماران معمولاً ضعف عضلانی دیده نمی شود علت آن است که تنگی کانال نخاعی یک بیماری مزمن است و در طی سالها به وجود می آید. به همین جهت بیماران از گزگز سوزش و خواب رفتگی و سر شدن اندام های تحتانی شکایت دارند و درد در در مرحله دوم قرار دارد. مهمترین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی انجام ام آر آی است و سپس ام نوار عصبی و عضلانی یا EMG که درگیری مزمن ریشه های عصبی را نشان می‌دهد.

درمان تنگی کانال نخاعی

هیچگونه دارو یا درمانی وجود ندارد که قادر باشد عارضه تنگی کانال نخاعی را به طور کامل درمان کرده یا متوقف سازد. اولین راه برای کنترل علائم خفیف تا متوسط تنگی کانال نخاعی، درمان محافظه کارانه و غیرجراحی می‌باشد. با این وجود، اگر درد بیمار شدید بوده و ناتوان کننده باشد و فرد در راه رفتن با مشکل شدید و جدی مواجه باشد، ممکن است پزشک جراحی را پیشنهاد کند.

• دارو

داروهای مسکن بدون نسخه اعم از استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) اعم از ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند درد ناشی از این عارضه را تسکین دهند. علاوه بر این موارد، پزشک متخصص ممکن است داروهای دیگری را نیز به منظور کمک به تسکین به درد یا اسپاسم عضلانی برای شما تجویز کند.

• فیزیوتراپی

هدف فیزیوتراپی کمک به برگشت شما به توانایی کامل برای انجام فعالیت در سریع‌ترین زمان ممکن است. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند با اصلاح وضعیت بدنی، آموزش صحیح راه رفتن و بلند کردن اجسام و همچنین آموزش حرکاتی برای تقویت عضلات پشت، پا و شکم به شما کمک کند. فیزیوتراپیست با آموزش حرکات کششی مناسب موجب افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات و پاهای شما نیز می‌شود. در طی دوره فیزیوتراپی،‌ حرکات ورزشی و تمرینات تقویتی جزء عناصر کلیدی روند درمانی بوده که بعداً نیز باید بخشی از روتین روزانه شما باشند.

• تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) درمانی است که از جریان الکتریکی ولتاژ پایین برای تسکین درد استفاده می‌کند. در این درمان الکترودهای این دستگاه به گردن یا کمر متصل شده و با جریان الکتریکی قابل تنظیم، سلول‌های عصبی را تحریک می‌کند. این جریان الکتریکی موجب تسکین درد شده و ترشح اندورفین را در بدن افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) می‌تواند برای افرادی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند مؤثر واقع شود.

• لیزر تراپی

لیزر تراپی یک روش درمانی مؤثر، ایمن و غیردارویی برای تسکین درد ناشی از بیماری‌های مزمن مانند تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر است. در لیزر تراپی که همچنین به عنوان درمان فوتوبیومدولاسیون (PBMT) نیز شناخته می‌شود، از طول موج‌های خاصی از نور برای تحریک واکنش‌های شیمیایی در بدن استفاده می‌شود. به طور کلی، لیزر تراپی موجب بهبود روند تولید و انتقال انرژی در سلول‌ها می‌شود.

لیزرتراپی همچنین فعالیت عروقی را برای کاهش التهاب و تحریک تولید عروق خونی جدید بهبود بخشیده و فعالیت متابولیکی بدن را برای افزایش میزان انرژی سلول‌ها و برای تقویت سیستم ایمنی و ترمیم و بازسازی بافت عضلانی، بالا می‌برد. این روش درمانی موجب بازسازی یا رشد جدید رشته‌های عصبی شده و این امر می‌تواند به بدن برای غلبه بر آسیب عصبی مرتبط با تنگی کانال نخاعی ناحیه کمری کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهند که لیزرتراپی برای درمان تنگی کانال نخاعی موثر است.

• شاک ویو تراپی

شاک ويو تراپی نوعی روش درمانی است كه در آن از امواج پر قدرت مكانيكی (مشابه امواج صوتی اما با سرعت بسيار بالاتر) براي درمان انواع مختلفي از دردهای عضلانی-اسكلتی استفاده می‌شود. شاک ویو تراپی یا شوک درمانی برون بدنی (ESWT) درمانی غیر تهاجمی بوده که طی چند جلسه نتایج ایمن و مؤثری را ارائه می‌دهد. روش درمانی نسبتاً ساده‌ای است که طی آن دستگاه فرستنده امواج صوتی را به بافت آسیب دیده ارسال می‌کند.
این امواج نوعی پاسخ درمانی را تحریک کرده و موجب می‌شود بدن خون و هورمون‌های رشد را به ناحیه آسیب دیده بفرستد. این عوامل نه تنها روند بهبودی را تسریع می‌کنند، بلکه درد را نیز کاهش داده و دامنه حرکتی را افزایش می‌دهند. انرژی این امواج شاک ویو تراپی رسوبات کلسیم را شکسته و تحریک ناشی از کلسیفیکاسیون (جمع شدن کلسیم در یکی از بافت‌های بدن) را کاهش می‌دهد.

• تکار تراپی

تکار تراپی با تولید امواج رادیو فرکانس (طیف امواج الکترومغناطیسی) موجب انتقال انرژی به بافت‌های بدن شده و این امر انتقال مواد یونی به ویژه مولکول‌های آب، سدیم، پتاسیم، کلسیم، کلرید را تسریع می‌کند و نهایتاً موجب ایجاد نوعی اثر حرارتی عمیق درمانی می‌شود. تمامی این موارد موجب افزایش جریان خون ناحیه شده و فعالیت متابولیکی بدن را افزایش می‌دهند و موجب تحریک پاسخ درمانی در سلول‌های بدن می‌شود.

• تزریق استروئید

تزریق کورتیکواستروئید در نزدیکی ستون فقرات و در ناحیه‌ای که تنگی کانال نخاعی و فشردگی عصب نخاعی رخ داده یا در نواحی که استخوان‌ها بر روی هم ساییده می‌شوند، می‌تواند موجب کاهش التهاب، درد و تحریک شدگی ناحیه شود. با این حال، تعداد تزریق استروئید محدود بوده (معمولاً ۳ یا ۴ تزریق در سال) چرا که تزریق کورتیکواستروئیدها می‌تواند به مرور زمان باعث تضعیف استخوان و بافت مجاور آن شود.

• جراحی

اگر با درمان‌های قبلی نتیجه نگیرید، جراحی توصیه خواهد شد. جراحی تنگی کانال نخاعی شامل برداشتن خار استخوانی یا رشد استخوانی بیش از حدی است که موجب کاهش فشار از کانال نخاعی ستون فقرات می‌شود. هدف سایر جراحی‌های این عارضه نیز متوقف کردن درد ناشی از حرکت بخش ناپایدار ستون فقرات است.
برخی از جراحی‌های رایج برای تنگی کانال نخاعی عبارتند از:

1. جراحی کاهش فشار ستون فقرات (لامینکتومی)
2. جراحی فیوژن ستون فقرات
3. جراحی رباط بین خاری/میان لایه‌ای

علل چسبندگی کانال نخاعی

چسبندگی نخاع اغلب قبل از تولد شما اتفاق می افتد. استخوان ها در اولین هفته های بارداری تشکیل می شوند. هر مهره معمولاً در اطراف ستون فقرات رشد می کند و دیسک های شما بین آنها ایجاد می شود؛ اما در برخی افراد، مهره پایینی به طور کامل از لگن جدا نمی شود. نتیجه یک مهره و استخوان خاجی است که به هم متصل هستند و نمی توانند از یکدیگر خم شوند. چسبندگی مهره پنجم کمری میتواند به علل زیر نیز رخ دهد:

• رشد جنینی، زمانی که مهره ها شروع به استخوانی شدن می کنند، در حدود هفته هشتم.
• استعداد ژنتیکی

علائم چسبندگی کانال نخاعی

علائم فیزیکی. ممکن است طول پاهای شما کمی متفاوت باشد یا ممکن است لگن کج شده داشته باشید. این می تواند باعث مشکلات تعادل یا عدم هماهنگی شود. یا ممکن است دامنه حرکتی محدودی در ناحیه کمر داشته باشید.
کمر درد. متخصصان مطمئن نیستند که ساکرالیزاسیون یک علت واقعی کمردرد در برخی افراد است یا اینکه بدون آن هنوز کمر درد دارند.
سندرم برتولوتی. کمردرد مرتبط با ساکرالیزاسیون سندرم برتولوتی نامیده می شود. علائم سندرم برتولوتی معمولاً در ۲۰ یا ۳۰ سالگی ظاهر می شود. آنها عبارتند از:

1. کمردردی که شامل درد پا نمی شود
2. درد غیر قابل توضیح، سفتی، یا مشکل در حرکت
3. درد یا ناراحتی در پشت لگن، بالای باسن
4. هنگام نشستن یا دراز کشیدن درد کمتری دارد.
5. درد و اسپاسم عضلانی فقط در یک طرف

عوارض چسبندگی کانال نخاعی

1. فشار واقعی روی اعصاب یا تنه عصبی
2. کشیدگی رباط
3. فشرده سازی بافت نرم بین مفاصل استخوانی

تشخیص چسبندگی کانال نخاع

برای تشخیص این عارضه، پزشک ابتدا شما را معاینه می کند و در مورد سابقه پزشکی و هر گونه دردی که ممکن است داشته باشید، سؤال می کند.تشخیص همچنین نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس از ستون فقرات کمری دارد. ممکن است به کمک اشعه ایکس فلکشن یا اکستنشن نشان داده شود تا پزشک بتواند ناحیه کمر را در موقعیت های مختلف مشاهده کند.پزشک شما همچنین ممکن است تصویربرداری MRI را تجویز کند. برای تأیید تشخیص، پزشک ممکن است از تزریق های تشخیصی داروهای بیهوشی یا استروئیدها در ناحیه مورد نظر استفاده کند.

درمان چسبندگی کانال نخاعی

درمان بستگی به علائم شما دارد. درمان محافظه کارانه ای که برای درد همراه با چسبندگی داده می شود مانند سایر دردهای کمر است. بسیاری از افراد می توانند از درمان های غیر جراحی برای بهبود علائم خود استفاده کنند، مانند:

• اصلاح سبک زندگی برای اجتناب یا تغییر فعالیت هایی که باعث افزایش درد می شوند.
• فیزیوتراپی
• درمان دوره ای، مانند تزریق استروئید برای کاهش علائم
• درمان پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی (PRP) که از پلاکت‌های بدن (سلول‌های کوچک در خون) برای به حداقل رساندن درد استفاده می‌کند.
• پرولوتراپی، تزریق بی حس کننده موضعی غلیظ و دکستروز (شکل قندی مشابه قند خون)
• فرسایش با فرکانس رادیویی، که از گرما برای از بین بردن اعصاب آسیب دیده در اطراف یک مفصل کاذب استفاده می کند.
• در برخی موارد، پزشکان جراحی را برای تسکین درد ناشی از سندرم برتولوتی توصیه می کنند. تغییر شکل مفصل کاذب برای برخی افراد تسکین می دهد. پزشکان همچنین می توانند جراحی فیوژن ستون فقرات را در یک استخوان در این ناحیه انجام دهند.

دارو درمانی

این روش ممکن است شامل درمان های استاندارد برای کمردرد باشد:

• داروهای ضد التهابی
• شل کننده های عضلانی
• تزریق استروئید
• اگر با تزریق استروئید تسکین نمی‌یابید، این ممکن است نشانه‌ای از نیاز به جراحی باشد.

عمل جراحی

امروزه نوعی عمل جراحی به نام عمل‌ های اینترونشن انجام می شود که بدون نیاز به بیهوشی و به صورت سرپایی می باشد، به عبارتی پوست بدن باز نمی ‌شود و برش صورت نمی گیرد. بعد از پوشیدن لباس مخصوص اتاق عمل، شما را به اتاق مخصوص می‌برند. در طول انجام کار باید به طوری روی تخت بخوابید که پشت شما به سمت بالا باشد. بعد از شستشو و استریل کردن نواحی کمری و پشتی شما پزشک محل ورود کاتتر را با تزریق محلول بی حسی به طور موضعی بی حس می‌کند. برای انجام این عمل نیازی به بیهوشی عمومی نمی‌باشد.

بعد از انجام بی حسی موضعی، سوزن اپیدورال وارد می‌شود و از طریق آن کاتتر وارد فضای اپیدورال شده و تا رسیدن به محل ایجاد درد در کانال به جلو رانده می‌شود. در طول انجام این کار ممکن است از شما خواسته شود که انگشتان پای خود را حرکت دهید و یا احساس خود از یک تحریک ویژه را بیان نمایید. حرکت کاتتر در حین پیش رفتن در فضای اپیدورال به طور پیوسته توسط فلورسکوپ مورد پایش قرار می‌گیرد تا از جایگذاری مطمئن و مؤثر آن اطمینان حاصل شود.

---

آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول
تلفن : 88670088 - 021

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• چسبندگی های کانال نخاعی بعد از جراحی کمر
  تاریخ انتشار : 1394-11-01تاریخ بروز رسانی : 1402-06-12


• چه دارو هایی می توانند چسبندگی کانال نخاعی را برطرف کنند؟
  تاریخ انتشار : 1402-02-17تاریخ بروز رسانی : 1402-05-18


• تفاوت بین آرتروز کمر و تنگی کانال نخاعی
  تاریخ انتشار : 1400-02-14تاریخ بروز رسانی : 1402-05-29


• روشهای درمان تنگی کانال نخاعی
  تاریخ انتشار : 1399-10-08تاریخ بروز رسانی : 1402-05-31


• زمان جراحی باز جهت درمان تنگی کانال نخاعی
  تاریخ انتشار : 1402-01-16تاریخ بروز رسانی : 1402-05-19

نظرات کاربران درباره این مطلب :زهرا [ 1402-05-24 ]
من بیشتر مهره پایینم گاهی که خم میشم میخوام پا بشم مثل برق گرفتگی میشه و درد میگیره الان پاهایم درد گرفته اگه طاق باز بخوابم بدتررر درمانی داره ؟

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :