عصب سیاتیک چیست و علت درد آن کدام است؟

عصب سیاتیک از جمله بزرگترین و بلندترین عصب‌ها در بین اعصاب بدن است که در عین حال درگیری آن می‌تواند برای بیمار بسیار دردسرساز هم باشد. درد سیاتک به دلیل ایجاد محدودیت حرکتی یکی از شایع‌ترین علل ناتوانی و درد در دنیا است.

عصب سیاتیک از ناحیه تحتانی ستون مهره‌ها و از مجاورت دیسک‌های پایینی کمر منشا گرفته و به سمت استخوان لگن و باسن امتداد می‌یابد و سپس از پشت ران وارد ساق پا می‌شود.

عصب سیاتیک وقتی درگیر می‌شود ممکن است هر نقطه‌ای از امتداد عصب درد را نشان دهد؛ در حالی‌ که بقیه قسمت‌ها فاقد درد باشد. با توجه به اینکه رگ سیاتیک در پشت ساق پا به دو شاخه تقسیم می‌شود، یکی از پشت ساق پا به کف پا رفته و دیگری از کناره خارجی ساق و روی مچ پا می‌گذرد، بنابراین ممکن است فردی دارای درد در قسمت خارجی ساق پا و بدون کمردرد باشد اما علت، درد سیاتیکی است.

این درد در مردان بیشتر شیوع دارد گرچه در زنان و خصوصا بعد از بارداری هم دیده می‌شود. این درد معمولا در افراد با سن و سال بین 30 تا 50 سال شایع‌تر بوده اما امروزه و با تغییر شیوه زندگی این بیماری را در هر سنی حتی نوجوانان نیز می‌بینیم. بسیاری از بیماران مبتلا به درد سیاتیک صرفا به عنوان یک درد انتشاری از لگن به پشت ران و ساق پا می‌دانند در حالی که ممکن است درد به صورت کلاسیک نباشد و مثلا بیمار گاهی فقط در یک قسمت از مسیر عصب سیاتیک یا حتی فقط در انگشت پا درد را احساس کند.

علت درد سیاتیک:

• علت ایجاد درد سياتيک به دلیل ایجاد فشار به عصب سیاتیک و در طول مسیر آن است.
• درد عصب سیاتیک هنگامی ایجاد می‌شود که فشار بر روی عصب سیاتیک وارد شود. یکی از رایج‌ترین دلایل درگیری عصب سیاتیک و درد ان اختلالات دیسک مانند بیرون زدگی های دیسک است. بیرون زدگی دیسک کمر زمانی ایجاد می‌شود که مواد داخل دیسک براثر فشارهایی که در طول زمان به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی به دیسک وارد می‌شود، دیسک را پاره و یا حتی بدون پارگی تحریک کند و به عصب سیاتیک فشار وارد کند.
• البته هرچند شایع‌ ترین علت گرفتگی عصب سیاتیک، بیرون زدگی دیسک کمر بوده ولی گرفتگی ماهیچه‌های لگنی و خصوصا عضله پریفورمیس هم می‌تواند با فشار بر روی عصب سیاتیک باعث بروز علایم سیاتیک شود (سندروم پریفورمیس). سایر علل درد سیاتیک که شبوع کمتری دارند عبارتند از عفونت، تومورهای ستون فقرات یا حتی تومور عصب سیاتیک.
• هر عاملی که موجب کشیدگی و فشار بر روی شکم شود می‌تواند موجب استعداد ابتلا و درگیری بیشتر سیاتیک شود از جمله درد عصب سیاتیک در بارداری و چاقی.

علائم سیاتیک:

• در برخی افراد دردهای سیاتیک ممکن است همانند سوزن سوزن شدن همراه با درد مبهم در ناحیه باسن باشد. در افراد دیگر نیز ممکن است شدت درد به حدی باشد که فرد توان حرکت نداشته باشد.
• معمولا درد سیاتیک یک طرفه بوده و تنها در یک سمت احساس می‌شود.
• درد پا ممکن است در ناحیه ساق پا و یا کف پا حس شود. در این حالت پای دردناک ممکن است با ضعف نیز همراه باشد. درد سیاتیک افزایش یابنده و تدریجی است.

خطرات درگیری عصب سیاتیک:

چنانچه فشار بر روی عصب سیاتیک کمر زیاد باشد؛ ضعف شدیدی در ساق پا ایجاد می‌شود که حتی در اثر عدم توجه می‌تواند به لاغری عضلات پاها و در موارد تنگی کانال شدید، اختلال درعملکرد روده و بی اختیاری ادرار و مدفوع را ایجاد کند. این علایم به لحاظ پزشکی اورژانسی محسوب می‌شوند و نیاز به جراحی دارد.

تشخیص سیاتیک:

بعد از معاینه بالینی یکی از مهم‌ترین روشهای تشخیص، تست نوار عصب و عضله است. در صورتی که شک به درگیری عصب سیاتیک به خاطر بیرون زدگی دیسک کمر باشد، MRI کمری کمک کننده خواهد بود.

درمان درگیری عصب سیاتیک:

درد سیاتیک درمان های بسیار متنوعی دارد ولی استفاده از درمان صحیح توسط پزشک متخصص درد از مزمن شدن و پیشرفت آن جلوگیری می‌کند. هدف درمان‌های اولیه کاهش التهاب و درد است. درمان‌ ها و مسکن‌هایی که می‌ توان برای کاهش درد سیاتیک استفاده کرد شامل موارد زیرمی‌شود:

1. داروی های ضد التهاب ساده و شل کننده های عضلانی
2. فیزیوتراپی و لیزر درمانی که شامل موارد زیر می‌شوند :

• طب سوزنی
• ورزش درمانی
• مانیپولاسیون
• رادیوفرکوانسی و تکارتراپی
• استفاده از تخت‌های مدرن دکامپرشن

اگر پاتولوژی موجب درد سیاتیک، گرفتگی عضله پریفورمیس و یا چرخش لگن باشد، قابل برطرف شدن است اما اگر پاتولوژی ایجاد کننده بیماری بیرون زدگی دیسک کمر و پارگی آن باشد، درمان درد سیاتیک، درمانی کنترلی منطبق بر برداشتن فشار از روی دیسک کمر خواهد بود. از جمله درمان های موثر برای کاهش دردهای سیاتیک تزریق داروهای استروئید در اطراف ریشه های عصبی ملتهب است که به این نوع عمل بسته تزریق های ترانس فورامینال و یا اپیدورال گفته می‌شود، که در اکثر بیماران، به خصوص در مراحل اولیه بیماری و ایجاد دردهای سیاتیک بسیار کاربردی و موثر می باشند و اغلب بیماران با این روش ها بهبود می‌یابند اما در موارد شدیدتر ممکن است، عمل لیزری دیسک یا لیزر دیسک دکمپرشن یا عمل بسته لیزری دیسک و نیز تزریق ازن داخل دیسک (ازون تراپی) برای کاهش دردهای بیمار و جمع شدن بیرون زدگی دیسک مفید باشد، این روشها نیاز به بیهوشی و برش جراحی نداشته و به صورت سرپایی انجام می شود. از جمله روش های دیگر برای کاهش دردهای دیسک روش آندوسکوپی دیسک می باشد که نیاز به بخیه نمی باشد. در موارد بسیار شدید ممکن است جراحی باز وبرای بیمار پیشنهاد شود

طول درمان درد سیاتیک:

طول دوره درمان درد سیاتیک بسته به اینکه حاد یا مزمن باشد متفاوت خواهد بود ولی اغلب برای درمان درد سیاتیک از دو هفته تا 8 الی 12 هفته زمان نیاز است.

ورزش برای درد سیاتیک:

• مهمترین ورزش برای درد سیاتیک کشش عضله پریفورمیس با دست مقابل و به سمت شانه مقابل است. کشش باید 5 بار و هر بار 15 تا 30 ثانیه نگه داشته شود. بهتر است ورزش سیاتیک سه بار در روز تکرار شود.
• ورزش دیگر عصب سیاتیک باید دست را در پای مقابل قلاب کرده و به سمت خودمان بکشیم. همزمان با فکرمان زانوی مقابل را به سمت بیرون هل دهیم.

نحوه ماساژ رگ سیاتیک:

در ماساژ سیاتیک باید دقت کرد که اولا در مرحله حاد درد سیاتیک نباشد و دوم اینکه خیلی عمقی و شدید نباشد و سوم اینکه عمدتا از نقاط دور انجام شود، مثلا ابتدا ساق پا. توجه کنید که ماساژ سیاتیک درمان نیست و فقط تسکین است.

• علائم سیاتیک
  تاریخ انتشار : 1394-08-09تاریخ بروز رسانی : 1402-06-12


• سیاتیک چه علائمی دارد
  تاریخ انتشار : 1400-01-28تاریخ بروز رسانی : 1402-05-30


• درد سیاتیک چیست ؟
  تاریخ انتشار : 1397-02-12تاریخ بروز رسانی : 1402-06-06


• پیشگیری درد سیاتیک در بارداری
  تاریخ انتشار : 1395-09-12تاریخ بروز رسانی : 1402-06-09


• سیاتیک درد انتشاری از کمر به پاها
  تاریخ انتشار : 1399-11-17تاریخ بروز رسانی : 1402-05-31