چه عواملی موجب درد پایین کمر میشوند؟

در این مقاله به بررسی آسیب ها، بیماری ها و سایر عللی که زمینه ساز درد پایین کمر می‌شوند؛ می‌پردازیم. دانستن این موارد شاید بتواند برای شناخت هرچه بیشتر شما از این درد کمک کننده باشد.

مشکلات مادرزادی استخوان

برخی از نقایص مادرزادی منجر به درد پایین کمر میشوند مانند مهره شکاف دار (اسپاینا بیفیدا) و انحراف جانبی ستون فقرات (اسکولیوز). انحراف جانبی ستون فقرات به کجی و انحنای ستون فقرات به چپ یا راست گفته می‌شود که زمانی اتفاق می افتد که یکی از پاها کوتاه‌تر از پای دیگر باشد ( اسکولیوز عملکردی) و یا زمانی که ناهنجاری در ساختار ستون فقرات وجود داشته باشد ( اسکولیوز ساختاری). کودکانی که دچار اسکولیوز ساختاری شدید هستند ممکن است نیاز به عمل جراحی یا بریس داشته باشند.

افراد بزرگسال کمتر تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند بلکه اغلب با استفاده از وسایل طبی مانند بریس درمان می‌شوند. مهره شکاف ‌دار یک نقص مادرزادی در قوس استخوانی مهره کانال نخاعی است و اغلب خار طبیعی مهره در آن وجود ندارد. این نقص مادرزادی در اکثریت موارد در مهره‌های پایین کمر و بالای استخوان خاجی اتفاق می‌افتد. که گاهی دسته موهای غیر طبیعی در پوست ناحیه مورد نظر دیده می‌شود. مهره شکاف‌ دار ممکن است ناهنجاری جزئی استخوانی باشد و هیچ علامتی ایجاد نکند. با این حال ممکن است این وضعیت با ناهنجاری‌های عصبی جدی پایین تنه همراه باشد.

مشکلات دژنراتیو مفصل و استخوان

با افزایش سن محتوای آب و پروتئین غضروف‌های بدن تغییر می‌کند. این تغییرات منجر به نازک و ضعیف و شکننده شدن غضروف‌ها می‌شود. از آنجایی ‌که بخشی از دیسک‌ ها و مفاصل که همراستا با مهره ها قرار دارند از غضروف تشکیل شده ‌اند، با گذر زمان دچار استهلاک و تخریب می‌شوند. تخریب دیسک که به آن اسپوندیلوز (spondylosis) گفته می‌شود در عکس پرتوی ایکس ستون فقرات به صورت باریک شدن فضای طبیعی دیسک بین مهره ها مشخص می‌شود.

تخریب بافت‌های دیسک، زمینه را برای بیرون زدن هسته نرم داخلی دیسک و درد پایین کمر فراهم می‌نماید. آرتروز دژنراتیو ( آرتروز استخوانی ) مفاصل فاست نیز یکی از دلایل درد منطقه ‌ای پایین کمر است که در عکس پرتوی ایکس معمولی قابل شناسایی می‌ باشد. این عوامل درد تخریب دیسک معمولاً با روش‌های درمانی محافظه کارانه مانند استراحت، کیسه آب گرم ، ورزش‌ های توان‌ بخشی و همچنین مصرف مسکن و داروهای شل‌ کننده عضلات و داروهای ضد التهاب تحت درمان قرار می‌ گیرد.

جراحت و صدمه به استخوان‌ ها و مفاصل

شکستگی استخوان پایین ستون فقرات و استخوان خاجی بیشتر در افراد سالمند مبتلا به پوکی استخوان و به ویژه افرادی که به مدت طولانی داروهای کورتیزون مصرف کرده ‌اند، دیده می‌شود. در این افراد هرازگاهی حتی فشارهای جزئی در ستون فقرات (مانند خم شدن برای بستن بند کفش) می‌تواند منجر به شکستگی استخوان شود. در چنین وضعیتی مهرة کمر ممکن است فرو بریزد که به آن شکستگی فشاری مهره گفته می‌ شود.

این شکستگی باعث شروع آنی درد شدید منطقه ‌ای می‌شود که در پیرامون کمر همانند یک نوار تیر می‌کشد و با حرکت بدن به شدت بدتر می‌شود. معمولاً این درد به پایین و به پاها نمی‌رسد. شکستگی مهره در بیماران جوان‌تر تنها پس از جراحات و صدمات شدید مانند تصادفات و یا حمله صرع اتفاق می‌افتد. در بیماران جوان و سالمند جوش خوردن شکستگی مهره چند هفته طول می‌کشد و باید بیمار استراحت کرده و مسکن مصرف کند.

شکستگی فشاری مهره ‌های کمر که در اثر پوکی استخوان ایجاد شده است را ممکن است بتوان با عمل تزریق سیمان به نام ورتبروپلاستی (vertebroplasty ) یا کیفوپلاستی (kyphoplasty) درمان کرد. در این عمل جراحی، یک بالن در مهره تحت فشار باد میشود تا بخشی از ارتفاع از دست ‌رفته مورد بازگردد. سپس یک چسب مخصوص (متی متاکریلات یا سیمان) در بالن تزریق می‌شود و در همان‌جا می‌ماند تا ساختار و ارتفاع بدنه مهره حفظ شود.

آرتروز

spondyloarthropathies نوع التهابی آرتروز است که در ناحیه پایین کمر و مفاصل ساکروایلیاک تأثیر می‌گذارد. از جمله موارد این وضعیت می‌توان به آرتروز راکتیو، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتروز پسوریاتیک و آرتروز بیماری التهابی روده اشاره کرد. هر یک از این بیماری‌ها ممکن است منجر به سفتی و درد پایین کمر شوند که معمولاً صبح هنگام بدتر می‌شود. این بیماری‌ها معمولاً در دهه دوم و سوم زندگی شروع می‌شوند و با داروهایی که مستقیماً التهاب را هدف گرفته ‌اند، تحت درمان قرار می‌گیرند. داروهای بیولوژیک جدیدتر موفقیت زیادی در درمان بیماری و متوقف کردن پیشروی آن نشان داده ‌اند. بلوک های عصبی این ناحیه تاثیر معجزه آسایی در درمان دردهای ناشی از آرتروز کمری دارند که توسط فوق تخصص درد با کمک دستگاه تصویر برداری انجام میشود.

سایر عوامل کمردرد

از جمله عوامل دیگر بروز درد پایین کمر می‌توان به مشکلات کلیه، بارداری، مشکلات تخمدان و تومورها اشاره کرد:

مشکلات کلیه

عفونت کلیه، سنگ کلیه و خونریزی ناشی از صدمات کلیوی (هماتوم) غالباً با درد پایین کمر همراه هستند. تشخیص این مشکلات از طریق آنالیز ادرار، سونوگرافی و سایر آزمایش‌های تصویربرداری شکمی امکان‌پذیر است.

بارداری

بارداری معمولاً به واسطه فشار مکانیکی بر ستون فقرات، تغییر انحنای طبیعی کمر و قرارگیری جنین در شکم، باعث درد پایین کمر می‌شود. تغییرات هورمونی، به‌ویژه افزایش استروژن و ریلکسین (هورمون شل‌کننده رباط‌ها)، نیز در این موضوع نقش دارند. انجام ورزش‌های تقویت لگن و فعالیت‌های فیزیکی تحت نظر پزشک برای کاهش این نوع درد توصیه می‌شود. همچنین درد ناشی از زایمان طبیعی می‌تواند عامل کمردرد باشد.

مشکلات تخمدان

بیماری‌هایی مانند کیست تخمدان، فیبروم رحم و آندومتریوز می‌توانند به بروز درد پایین کمر منجر شوند. تشخیص این مشکلات معمولاً به معاینه دقیق دستگاه تناسلی و انجام آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های پزشکی نیاز دارد.

تومورها

درد پایین کمر ممکن است ناشی از تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم باشد که از استخوان‌های ستون فقرات، لگن یا طناب نخاعی منشأ گرفته‌اند یا از سایر بخش‌های بدن به این نواحی گسترش یافته‌اند (متاستاز). علائم می‌توانند از درد موضعی تا درد تیرکشنده شدید و حتی اختلال در عملکرد عصبی یا عضلانی (نظیر بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع) متغیر باشند. تومورها معمولاً از طریق آزمایش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده، اسکن استخوان، ام‌آر‌آی یا سی‌تی اسکن شناسایی می‌شوند.

ارزیابی دقیق و تشخیص صحیح علت کمردرد با مراجعه به یک کلینیک فوق تخصصی درد تهران می‌تواند به انتخاب بهترین روش درمانی و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.