گره عضلانی چیست و چگونه برطرف می شود؟

گره عضلانی یکی از دلایل شایع دردهای مبهم، تیرکشنده و آزاردهنده در نواحی گردن، شانه و کمر است. این نقاط سفت و حساس در عضلات، بر اثر عوامل مختلفی مانند وضعیت بدنی نامناسب، استرس یا کم‌تحرکی به وجود می‌آیند و بدون درمان تخصصی به راحتی از بین نمی‌روند. اگر می‌خواهید بدانید گره عضلانی چیست، چه تفاوتی با اسپاسم دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد، در ادامه با ما همراه باشید.

گره عضلانی چیست؟

گره عضلانی (Myofascial Trigger Point) به قسمتی از عضله گفته می‌شود که در آن فیبرهای عضلانی به شکل غیرعادی منقبض می‌شوند و به صورت یک نقطه سفت و حساس باقی می‌مانند. این گره معمولاً در اثر استفاده بیش از اندازه از عضله، وضعیت بدنی نادرست یا استرس ایجاد می‌شود. با لمس کردن، این نقاط را به شکل برجستگی‌های کوچک و سفت داخل عضله پیدا می‌کنید. گره‌های عضلانی معمولاً با دردهای موضعی یا درد انتشاری همراه هستند و حتی ممکن است به سایر قسمت‌های بدن هم گسترش پیدا کنند.

این در حالی است که اسپاسم عضلانی یا گرفتگی ساده، یک انقباض ناگهانی و کوتاه‌مدت در عضله است و می‌توان آن را با ماساژ یا کشش عضله برطرف کرد؛ اما گره عضلانی حالت پایدار و مزمن دارد. اسپاسم معمولاً در کل عضله به وجود می‌آید؛ اما گره عضلانی فقط یک نقطه خاص از عضله را درگیر می‌کند. لازم است بدانید که گره عضلانی بدون درمان پزشکی و به راحتی از بین نمی‌رود و نیاز به رویکردهای تخصصی مانند ماساژ گره عضلانی به صورت عمقی، دارو درمانی، نیدلینگ یا تکنیک‌های آزادسازی فاسیال دارد.

علت ایجاد گره‌ عضلانی چیست؟

نقاط ماشه‌ ای یا گره‌های عضلانی به سبب انقباض مزمن و طولانی‌ مدت در بخش خاصی از عضله به وجود می‌آیند. گره عضلانی با درد، خشکی و محدودیت حرکتی همراه است. عوامل متعددی در به وجود آمدن این گره‌ها نقش دارند که در ادامه به 3 مورد از مهم‌ترین علت گره عضلانی گردن و شانه اشاره می‌کنیم:

ضعف عضلات

ضعیف بودن عضلات از اصلی ترین علل ایجاد گره‌های عضلانی به ویژه در نواحی کمر، گردن و شانه است.

وضعیت نامناسب بدن

زمانی که فرد برای مدت زمان طولانی در حالت‌های غلط نشسته یا ایستاده باشد، گره عضلانی به وجود می‌آید. به ویژه نشستن نامناسب پشت میز کار باعث بروز فشار غیرطبیعی به عضلات می‌شود. در این حالات فرد دچار خستگی عضلانی می‌شود و در نهایت گره‌های دردناک به وجود می‌آیند. افرادی که قوز می‌کنند و یا شانه‌ها و گردن آن‌ها همیشه در وضعیت نادرستی قرار دارند، بیش از دیگران در معرض این مشکل قرار دارند.

استرس و تنش عصبی

بدن ما به استرس‌های روانی و جسمی مانند ورزش سنگین، واکنش فیزیکی نشان می‌دهد که یکی از این واکنش‌ها، سفت شدن عضلات به خصوص در گردن، شانه‌ ها و پشت است. زمانی که استرس مزمن و طولانی شود، انقباضات عضلات هم دائمی می‌شوند و در نهایت گره‌های عضلانی به وجود می‌آیند.

کم‌ آبی، تغذیه یا کم‌ تحرکی

عضلات ما برای آن که همیشه عملکرد صحیحی داشته باشند، به آب، مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم و تحرک نیاز دارند. زمانی که بدن دچار کم‌آبی شود و یا فرد تغذیه مناسبی نداشته باشد، عضلات دچار خشکی و خستگی می‌شوند. چنین افرادی بیش از دیگران دچار گره عضلانی می‌شوند. سبک زندگی بی‌تحرک نیز باعث کاهش جریان خون به عضلات و در نتیجه جمع شدن تنش در بافت عضلانی می‌شود.

تشخیص گره عضلانی

تشخیص گره عضلانی معمولاً بر اساس علائم فرد و توسط پزشک متخصص انجام می‌ شود. یکی از نشانه‌ های رایج گره عضلانی، درد موضعی است که این درد با لمس، فشار یا حرکت بدتر می‌شود. این نواحی سفت و برجسته هستند و به لمس حساسیت بالایی دارند. علاوه بر سفتی و احساس کشیدگی در عضله، فرد ممکن است درد تیرکشنده و مبهمی را نیز تجربه کند.

یکی دیگر از نشانه‌ های بروز گره عضلانی، درد ارجاعی است؛ به این معنا که محل درد با محل گره واقعی متفاوت است. ممکن است گره در عضله گردن رخ داده باشد، اما فرد علائم آن را با درد یا سوزش در بازو، پشت یا حتی سر خود احساس کند. این نوع درد ممکن است در نواحی مختلف بدن منتشر شده و گاهی تشخیص دقیق محل گره دشوار باشد.

روش‌های درمان و رفع گره عضلانی

گره‌های عضلانی زمانی که برای مدت زمان طولانی باقی بمانند، ممکن است باعث ایجاد دردهای مزمن و اختلال در عملکرد روزمره شوند. خوشبختانه راهکارهای درمانی بسیار خوبی برای رفع این گره‌ها وجود دارند. این روش‌ها بر اساس شدت و علت ایجاد گره‌های عضلانی و توسط پزشک یا فیزیوتراپیست برای بیمار در نظر گرفته می‌شوند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان گره عضلانی آشنا می‌شویم:

دارو درمانی

تجویز داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، شل‌ کننده‌های عضلانی و حتی مسکن‌ ها برای کاهش التهاب و درد. این داروها می‌توانند به کاهش درد و آرامش عضلات کمک کنند.

نیدلینگ

این روش توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شود و با وارد کردن سوزن‌های نازک به نقاط ماشه‌ای، باعث آزادسازی تنش عضله و افزایش خونرسانی در محل گره می‌شود. نیدلینگ کمک می‌کند که عضله شل شود و عملکرد طبیعی خود را بازیابد.

تزریق در گره عضلانی با هدف خونرسانی و ترمیم عضله

در مواردی که درد شدید یا مزمن شده است، پزشک ممکن است برای درمان گره عضلانی تزریق مستقیم در محل گره را تجویز کند. این تزریق‌ها ترکیبی از داروهای بی‌ حس‌ کننده موضعی و داروهای ضد التهاب هستند که باعث بهبود جریان خون، کاهش التهاب و ترمیم بافت عضله می‌شوند.

گره عضلانی در کدام نقاط بدن بیشتر دیده می‌ شود؟

گره عضلانی معمولاً در نواحی گردن و شانه دیده می‌ شوند؛ به خصوص در افرادی که مدت زمان زیادی پشت میز می‌ نشینند و یا کارهای تکراری با دست انجام می‌ دهند. قرار گرفتن در وضعیت نامناسب، استرس‌های روانی و فشارهای روزمره، باعث می‌شوند که عضلات این نواحی منقبض بمانند و به مرور دچار گرفتگی‌ های عمیقی شوند. این گره‌ها گاهی به شکل درد تیر کشنده به پشت سر یا بازوها هم کشیده می‌شوند. در صورتی که درمان نشوند، کیفیت خواب و زندگی فرد را مختل می‌کنند. یکی دیگر از نواحی که گره‌های عضلانی بیشتر ایجاد می‌شوند، پشت و کمر است. عضلات این قسمت به صورت دائم درگیر تعادل و تحمل وزن بدن هستند. در اثر فعالیت‌های شدید، نشستن طولانی و حتی فشار عصبی و اضطراب، ممکن است این نقاط با دردهای مبهم و تیر کشنده مواجه شوند.

گره عضلانی معمولاً در نواحی گردن و شانه دیده می‌شوند؛ به خصوص در افرادی که مدت زمان زیادی پشت میز می‌نشینند و یا کارهای تکراری با دست انجام می‌دهند. قرار گرفتن در وضعیت نامناسب، استرس‌های روانی و فشارهای روزمره، باعث می‌شوند که عضلات این نواحی منقبض بمانند و به مرور دچار گرفتگی عضلات و گره‌های عمیقی شوند. این گره‌ها گاهی به شکل درد تیر کشنده به پشت سر یا بازوها هم کشیده می‌شوند. در صورتی که درمان نشوند، کیفیت خواب و زندگی فرد را مختل می‌کنند. یکی دیگر از نواحی که گرفتگی عضلات بیشتر در آن ایجاد می‌شود، پشت و کمر است. عضلات این قسمت به صورت دائم درگیر تعادل و تحمل وزن بدن هستند. در اثر فعالیت‌های شدید، نشستن طولانی و حتی فشار عصبی و اضطراب، ممکن است این نقاط با دردهای مبهم و تیر کشنده مواجه شوند.

چگونه از ایجاد مجدد گره عضلانی پیشگیری کنیم؟

جلوگیری از بروز گره‌ های عضلانی، تنها به درمان‌ های پزشکی ختم نمی‌شود؛ بلکه باید سبک زندگی را اصلاح کرد. استفاده از تکنیک‌ های مناسب برای حفظ سلامت عضلات، تا حدود زیادی از عود مجدد و بروز دوباره این گره‌ها جلوگیری می‌کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این موارد اشاره می‌کنیم:

• اصلاح سبک زندگی: رعایت مواردی مانند خواب کافی، تغذیه سالم، نوشیدن آب کافی، مصرف ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها. انجام فعالیت ورزشی منظم و مستمر
• نکات ارگونومی در محل کار: صاف نشستن، تنظیم مناسب صندلی و مانیتور، استراحت کوتاه در هنگام کار و پرهیز از ماندن طولانی مدت در یک وضعیت
• مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، صحبت با یک مشاور، رفتن به طبیعت، مطالعه کتاب و گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش

سوالات متداول درباره گره عضلانی

1. آیا گره عضلانی خطرناک است؟

گره‌های عضلانی به خودی خود خطرناک نیستند؛ اما اگر درمان نشوند ممکن است باعث درد مزمن، کاهش دامنه حرکتی و حتی اختلال در عملکرد روزمره شوند.

2. چقدر طول می‌ کشد تا گره عضلانی برطرف شود؟

همه چیز به شدت گره و روش درمان بستگی دارد. اگر به موقع برای درمان گره عضلانی اقدام کنید، ممکن است ظرف چند روز یا یک هفته درمان شود. در غیر این صورت و اگر مزمن شده باشد، نیاز به درمان طولانی‌تری خواهد داشت.

3. چگونه گره عضلانی را از بین ببریم؟

با روش‌هایی مانند ماساژ گره عضلانی، فیزیوتراپی، تمرینات کششی، مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب، تکنیک‌های درمانی مانند نیدلینگ یا تزریق می‌توان گره‌های عضلانی را از بین برد.

4. آیا خودم می‌توانم گره را باز کنم؟

بله؛ شما می‌ توانید با انجام تمرینات کششی مناسب و ماساژ گره عضلانی، تا حدودی گره را باز کنید. در صورتی که گره ادمه‌ دار باشد و یا با درد شدیدی همراه باشد، باید به متخصص مراجعه کنید.