5 مرحله از پیشرفت استئوآرتریت زانو

آرتروز یا آرتریت، امروزه یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که افراد در هر سنی بویژه در کهنسالی را رنج می‌دهد. آرتروز معمولاً یک یا چند مفصل از بدن را درگیر می‌کند و با درد، سفتی مفاصل و تورم همراه است. درحالی‌که ممکن است هر مفصلی از بدن تحت تأثیر آرتریت قرار گیرد؛ این بیماری در ابتدا روی زانو تأثیر می‌گذارد. استئوآرتریت شایع‌ترین شکل آرتروز است که زانو را درگیر می‌کند. استئوآرتریت زانو را می‌توان به پنج مرحله‌ی خاص تقسیم کرد. مرحله 0 به معنی زانوی سالم است. بعضی از جوامع پزشکی فقط چهار مرحله را پشت سر می‌گذارند؛ مرحله 0 را رها می‌کنند و تشخیص را فقط از مرحله 1 شروع می‌کنند. شناخت پنج مرحله‌ی استئوآرتریت زانو برای درک چگونگی ایجاد آن و اینکه برای کنترل و درمان علائمش می‌توانید چه کاری انجام دهید؛ مهم است.

استئوآرتریت چیست؟

استئوآرتریت (OA) یکی از رایج‌ترین انواع آرتریت است که زانو را درگیر می‌کند. استئوآرتریت به‌طورمعمول به چهار یا پنج مرحله تقسیم می‌شود. درحالی‌که مرحله‌ی 0 در استئوآرتریت به معنی زانوی قوی و سالم است تا زمانی که بیمار به مرحله‌ی 5 برسد، ممکن است برای درمان زانو، مداخله‌ ی جراحی لازم باشد. استئوآرتریت زانو نه‌ تنها بر استخوان زانو بلکه بر غضروف و سینوویوم مفصل زانو نیز تأثیر می‌گذارد. درحالی‌که غضروف، وظیفه‌ی تأمین سطح صاف برای حرکت مفصلی را بر عهده دارد و همچنین یک بالشتک بین استخوان‌ها ایجاد می‌کند.

سینوویوم، مایع روان کننده تولید می‌کند و به‌عنوان مایع سینوویال شناخته می‌شود. مایع سینوویال، همچنین اکسیژن و مواد مغذی غضروف زانو را تأمین می‌کند. وقتی‌که زانو تحت تأثیر آرتروز قرار گیرد، غضروف و سینوویوم دیگر قادر به عملکرد صحیح نیستند؛ بنابراین مفصل زانو بدون هیچ‌گونه محافظت باقی می‌ماند که دلیل اصلی بروز آسیب استخوانی در استئوآرتریت است. هنگامی‌که زانو تحت تأثیر استئوآرتریت قرار می‌گیرد، باعث درد و سفتی می‌شود و علائم برای مدتی بدتر می‌ شوند.

5 مرحله استئوآرتریت زانو چیست؟

اکثر پزشکان مرحله‌ی 0 در استئوآرتریت را به زانوی طبیعی و سالم و مرحله‌ی 4 را به استئوآرتریت شدید اختصاص می‌دهند. به احتمال زیاد در مرحله‌ ی 4، استئوآرتریت، درد زیادی ایجاد می‌ کند و شروع به ایجاد اختلال در حرکت مفصل زانو می‌ کند.
اجازه دهید هر مرحله از استئوآرتریت را به‌صورت جداگانه بفهمیم.

مرحله‌ی 0 استئوآرتریت:

این مرحله به شرایطی در زانو نسبت داده می‌شود که زانو وضعیتی طبیعی و سالم دارد. در این مرحله از آرتروز، مفصل زانو بدون هیچ درد و نقصی عمل می‌کند و هیچ علامتی از ابتلا به آرتروز را نشان نمی‌دهد. در این مرحله هیچ درمانی لازم نیست.

استئوآرتریت مرحله‌ ی 1:

فردی که در مرحله‌ ی 1 استئوآرتریت زانو قرار دارد، سطح بسیار جزئی از رشد خار استخوان را نشان می‌دهد. این‌ها بازوهای استخوانی هستند که در مناطقی که استخوان‌ها در مفصل زانو به هم می‌رسند، شروع به رشد می‌کنند. به‌طورکلی فردی که مبتلا به استئوآرتریت در مرحله‌ ی 1 است؛ هیچ‌گونه ناراحتی و دردی را تجربه نمی‌کند؛ زیرا پارگی مفصل زانو بسیار کم است. از آنجا که فرد هیچ علامتی را در این مرحله از استئوآرتریت تجربه نمی‌کند، پزشکان معمولاً هیچ نوع درمانی توصیه نمی‌ کنند. با این‌ حال اگر مشخص ‌شده است که شما مستعد ابتلا به استئوآرتریت هستید یا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستید، ممکن است پزشک مکمل‌ هایی مانند کندرویتین و گلوکوزامین را برای شما شروع کند. همچنین ممکن است برای تسکین علائم جزئی و کاهش سرعت پیشرفت استئوآرتریت، یک تمرین ورزشی خاص به شما پیشنهاد شود.

استئوآرتریت مرحله‌ ی 2 :

مرحله‌ی 2 استئوآرتریت زانو، شکل خفیفی از بیماری دیده می‌شود. در این مرحله، هنگامی‌که عکس رادیولوژی از زانوی بیمار دیده می‌شود؛ رشد بیشتر خار استخوان را نشان می‌دهد. اگرچه در این مرحله غضروف‌های زانو هنوز در مرحله‌ی سالم قرار دارند. فضای بین استخوان‌های مفصل، طبیعی است و هیچ خراش یا اصطکاکی بین استخوان‌های مفصلی وجود ندارد. مایع سینوویال نیز در حدی وجود دارد که برای حرکت مفصل، کافی است. بااین‌حال، افراد در مرحله‌ی 2، علائمی مانند سفتی بیشتر در مفصل، هنگامی‌که زانو را برای مدتی حرکت نمی‌دهند، درد پس از دویدن یا راه رفتن طولانی‌مدت را تجربه می‌کنند و حتی ممکن است هنگام خم شدن یا زانو زدن، درد داشته باشند.

ممکن است در مرحله‌ی 2 آرتروز زانو، درمان لازم باشد. اگر علائم احتمالی استئوآرتریت را دارید، باید با پزشک خود صحبت کنید و سپس پزشک، آزمایش‌های لازم را برای تشخیص وضعیت شما انجام می‌دهد. اگر در این مرحله‌ی اولیه، آرتروز زانو تشخیص داده شود پزشک می‌تواند برنامه‌ای برای جلوگیری از وخیم شدن بیشتر آن تجویز نماید. انواع مختلفی از روش‌های درمانی برای مرحله‌ی 2 وجود دارد که می‌تواند به شما در رفع ناراحتی و درد ناشی از استئوآرتریت مرحله 2 زانو کمک کند. این‌ها به‌طورمعمول روش‌های درمانی غیر دارویی هستند. بدین معنی که نیازی به مصرف هیچ دارویی برای بیماری نیست. تمرینات منظم و رژیم غذایی سالم نیز می‌تواند به تسکین علائم ناشی از استئوآرتریت زانو کمک کند.

استئوآرتریت مرحله‌ی 3:

استئوآرتریت مرحله‌ی 3 زانو، استئوآرتریت متوسط شناخته‌شده است. در طی این مرحله، غضروف بین مفصل زانو آسیب قابل‌توجهی را نشان می‌دهد و فضای بین استخوان‌های مفصل نیز شروع به کم شدن می‌کند. حتی به‌ طور مداوم افرادی که مبتلا به مرحله‌ ی 3 هستند در هنگام راه رفتن، خم شدن، زانو زدن یا دویدن، درد را تجربه می‌کنند. اگر مفصل را برای مدت طولانی حرکت ندهند و نیز پس از مدت‌ها مقداری تورم روی مفصل وجود داشته باشد، سفتی مفصل را متوجه می‌ شوند.

ممکن است در مرحله‌ی 3 مشاهده کنید که کارایی درمان‌های غیر دارویی متوقف‌شده‌اند و تسکین چندانی برای درد شما ندارند. در اینجا ممکن است پزشک توصیه کند که از آمپول کورتیزون استفاده کنید. این دارو برای تسکین درد ناشی از استئوآرتریت شناخته شده است. تزریق در نزدیکی مفصل زانو اعمال می‌شود. در این بیماران تزریق ژل هیالورونیک اسید و محصولات مشابه می تواند کمک کننده باشد اما از جمله درمان های موثر در استئو آرتریت زانو، سلول درمانی و پرولوتراپی در زانو است، که مهمترین این تزریق ها prp می باشد. در این روش از خون خود بیمار، طی فرایندی، پلاکت و فاکتور های رشد جداشده و به داخل زانو و بورسیت های اطراف زانو تزریق میشود. معمولاً این تزریق در سه نوبت به فاصله هر سه هفته تا یک ماه انجام می شود.

استئوآرتریت مرحله‌ی 4:

در این مرحله آرتروز زانو به شدت پیشرفته است و بیماران در این مرحله هنگام راه رفتن یا تلاش برای حرکت دادن مفصل زانو، درد و ناراحتی زیادی را تجربه می‌کنند. فضای بین مفصل زانو به طرز چشمگیری کاهش یافته و غضروف نیز تقریباً بطور کامل از بین رفته است و باعث می‌شود مفصل، سفت و حتی در برخی موارد بی‌حرکت باشد. مایع سینوویال نیز به‌شدت، کاهش‌ یافته است و دیگر قادر به کاهش اصطکاک بین مفصل نیست.
اگر به استئوآرتریت مرحله‌ی 4 زانو مبتلا هستید، استئوتومی یا جراحی بازسازی استخوان، یکی از گزینه‌های رایج است که پزشکان توصیه می‌کنند.

تعویض کامل مفصل زانو معمولاً آخرین گزینه‌ ای است که برای بیمارانی که از آرتروز شدید زانو یا آخرین مرحله رنج می‌ برند، (مرحله 4)، باقی مانده است. با توجه به عوارض جانبی و دوره بهبودی طولانی‌ مدت در این جراحی، معمولاً بسیاری از افراد مسن، تصمیم می‌ گیرند که از این روش چشم‌ پوشی کنند.

نتیجه

در ابتلا به آرتروز زانو، فرد ممکن است متوجه علائم اولیه نشود تا زمانی که بیماری در حد متوسط یا شدید پیشرفت نماید. همچنین قطعی نیست که درد زانو فقط ناشی از استئوآرتریت زانو باشد. اگر علائم طی 10 تا 15 روز ادامه داشت، توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید. پزشک مفاصل شما را معاینه می‌کند، تحرک آن‌ها را آزمایش می‌کند و همچنین آسیب‌ها را بررسی می‌کند و در این صورت تنها در صورت ابتلا به استئوآرتریت زانو می‌توانند نتیجه بگیرند که تا چه مرحله‌ای بیماری پیشرفت کرده است.